Glukozamin ve Glukozamin Kondroitin Nedir, İşe Yarar Mı? Yararları, Dozu ve Yan Etkileri
Glukozamin vücudunuzda doğal olarak bulunur ve sağlıklı eklemlerin gelişmesinde, korunmasında hayati bir rol oynar.Glukozamin, vücudunuzda doğal olarak bulunan bir moleküldür. Ancak aynı zamanda popüler bir besin takviyesidir.
Sıklıkla kemik ve eklem hastalıklarının semptomlarını tedavi etmek için kullanılır. Aynı şekilde diğer bazı iltihap kaynaklı hastalıkları hedeflemek için de kullanılır.
Bu makale, glukozaminin yararlarını, dozajını ve yan etkilerini incelemektedir.
Glukozamin Nedir?
Glukozamin, kimyasal olarak bir amino şeker olarak sınıflandırılan doğal olarak oluşan bir bileşiktir (1).
Vücudunuzdaki çeşitli fonksiyonel moleküller için bir yapı taşı görevi görür. Ancak öncelikle eklemleriniz içinde kıkırdak geliştirmesi ve korumasıyla bilinir (1).
Glukozamin, kabuklu deniz kabukları, hayvan kemikleri ve mantarlar dahil olmak üzere bazı hayvanlarda ve insan dışı dokularda da bulunur. Ek glukozamin formları genellikle bu doğal kaynaklardan yapılır (2).
Glukozamin, kireçlenme gibi eklem hastalıklarının hem tedavisinde hem de önlenmesinde sıklıkla kullanılır. Ağız yoluyla alınabilir. Topikal olarak bir krema veya merhemle uygulanabilir (2).
Özet: Glukozamin, hem insan hem de hayvan dokularında doğal olarak oluşan kimyasal bir bileşiktir. İnsanlarda kıkırdak oluşumuna yardımcı olur. Yaygın olarak kireçlenme gibi eklem hastalıklarının tedavisinde diyet takviyesi olarak kullanılır.
İltihabı Azaltabilir
Glukozamin, çeşitli iltihaplı durumların semptomlarını tedavi etmek için sıklıkla takviye olarak kullanılır.
Glukozamin mekanizmaları hala tam olarak anlaşılmamasına rağmen, kolayca iltihabı azalttığı görülmektedir.
Bir test tüpü çalışması, kemik oluşumunda yer alan hücrelere glukozamin uygulandığında önemli bir iltihap karşıtı etki göstermiştir (3).
Glukozamin üzerine yapılan araştırmaların çoğu, aynı zamanda, vücudunuzun sağlıklı kıkırdak üretiminde ve bakımında da glukozamine benzer bir bileşik olan kondroitin ile desteklenmeyi içerir (4).
200'den fazla kişiyle ilgili bir çalışma, iki spesifik biyokimyasal belirteçte (CRP ve PGE) glukozamini, %28 ve %24'lük bir azalmaya bağladı. Ancak, bu sonuçlar istatistiksel olarak tutarlı değildi (5).
Aynı çalışmanın, kondroitin alan insanlar için bu iltihap belirteçlerinde %36 azalma olduğunu tespit etmek önemlidir. Bu sonuç aslında önemliydi (5).
Diğer çalışmalar bu bulguları arttırmaktadır. Kondroitin alan birçok katılımcının aynı anda glukozamin takviyesi yaptığını da bildirdiğini unutmayın.
Bu nedenle, sonuçların tek başına kondroitin ile mi yoksa her iki takviyenin bir arada kullanılmasıyla mı sürüldüğü net değildir (5).
Sonuçta, glukozaminin vücudunuzdaki iltihap belirteçlerinin azaltılmasındaki rolü konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Özet: Glukozaminin hastalık tedavisinde çalışma şekli iyi anlaşılmamıştır. Ancak bazı araştırmalar iltihabı azaltabildiğini göstermektedir. Özellikle kondroitin takviyeleri ile birlikte kullanıldığında.
Sağlıklı Eklemleri Destekler
Glukozamin, vücudunuzda doğal olarak bulunur. Başlıca rollerinden biri, eklemleriniz arasındaki dokuların sağlıklı gelişimini desteklemektir (1).
Eklem kıkırdağı, eklemler oluşturmak üzere birleştiği yerde kemiklerinizin ucunu kaplayan düz beyaz bir doku türüdür.
Bu tür doku (sinovyal sıvı adı verilen bir yağlama sıvısı ile birlikte) kemiklerin birbirleri arasında serbestçe hareket etmelerini sağlar. Sürtünmeyi en aza indirir ve eklemlerinizde ağrısız harekete izin verir.
Glukozamin, eklem kıkırdak ve sinovyal sıvının oluşumunda rol oynayan çeşitli kimyasal bileşiklerin oluşmasına yardımcı olur.
Bazı çalışmalar, tamamlayıcı glukozaminin, kıkırdak parçalanmasını önleyerek eklem dokusunu koruyabileceğini göstermektedir.
41 bisikletçiden oluşan küçük bir çalışma, günde 3 gram glukozamin takviyesi yapmanın, dizlerdeki kollajen bozulmasını plasebo grubunda %8'e kıyasla %27 oranında azalttığını buldu (6).
Başka bir küçük çalışmada ise, üç aylık bir süre boyunca günde 3 gram glukozamin ile tedavi edilen futbolcuların eklemlerinde kollajen yıkım oranının kollajen sentezi belirteçlerine kıyasla önemli oranda azaldığı bulundu (7).
Bu sonuçlar, glukozaminin eklem koruyucu etkisini göstermektedir. Ancak, daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Özet: Glukozamin, uygun eklem fonksiyonu için çok önemli olan doku gelişiminde rol oynar. Daha fazla çalışma gerekli olmakla birlikte, bazı araştırmalar ek glukozaminin eklemlerinizi hasardan koruyabileceğini göstermektedir.
Kemik ve Eklem Bozukluklarını Tedavi Etmek İçin Sıkça Kullanılır
Glukozamin takviyeleri, çeşitli kemik ve eklem koşullarını tedavi etmek için sıklıkla alınır.
Bu molekül, kireçlenme, romatoid artrit ve osteoporoz ile ilişkili semptomları ve hastalık ilerlemesini tedavi etme potansiyeli için özel olarak çalışılmıştır.
Birçok çalışma, glukozamin sülfatla günlük takviye yapılmasının, kireçlenme için ağrıda, eklem boşluğunun korunmasında ve hastalık ilerlemesinin genel olarak yavaşlamasında önemli bir azalma sağlayarak etkili, uzun süreli bir tedavi sağlayabileceğini göstermektedir (8, 9, 10, 11).
Bazı çalışmalar, çeşitli glukozamin formlarıyla tedavi edilen farelerde romatoid artrit (RA) markörlerinin belirgin şekilde azaldığını göstermiştir (12, 13).
Bunun tersine, bir insan çalışmasında glukozamin kullanımıyla RA ilerlemesinde herhangi bir önemli değişiklik görülmedi. Ancak, çalışma katılımcıları belirgin bir şekilde semptom yönetimini iyileştirdiğini bildirdi (14).
Osteoporozlu farelerde yapılan bazı erken araştırmalar kemik direncini arttırmak için ek glukozamin kullanma potansiyeli göstermektedir (15).
Bu sonuçlar cesaret verici olmakla birlikte, eklem ve kemik hastalıklarında glukozamin mekanizmalarını ve en iyi uygulamalarını anlamak için daha fazla insan araştırmasına ihtiyaç vardır.
Özet: Glukozamin, çeşitli kemik ve eklem koşullarını tedavi etmek için sıklıkla kullanılmasına rağmen, etkileri hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Glukozaminin Kullanım Alanları
İnsanlar çok çeşitli kronik iltihap kaynaklı hastalıkları tedavi etmek için glukozamin kullanmasına rağmen, bu kullanımı destekleyen bilimsel veriler sınırlıdır.
İnterstisyel Sistit
Glukozamin, bileşik glikosaminoglikandaki bir eksiklik ile ilişkili bir durum olan interstisyel sistit (IC) tedavisi için yaygın olarak desteklenir.
Glukozamin bu bileşiğin öncüsü olduğundan, glukozamin takviyelerinin IC tedavisine yardımcı olabileceği teorize edilmiştir (16).
Ne yazık ki, bu teoriyi destekleyen güvenilir bilimsel veriler bulunmamaktadır.
İltihaplı Bağırsak Hastalığı (IBD)
İnterstisyel sistit gibi, iltihaplı bağırsak hastalığı (IBD), glikozaminoglikandaki bir eksiklik ile ilişkilidir (16).
Çok az araştırma, glukozaminin IBD'yi tedavi edebileceği fikrini desteklemektedir. Bununla birlikte, IBD'li farelerde yapılan bir çalışma, glukozamin ile takviyenin iltihabı azaltabileceğini göstermiştir (17).
Sonuç olarak, kesin sonuçlar çıkarmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Multipl Skleroz (MS)
Bazı kaynaklar, glukozaminin, multipl skleroz (MS) için etkili bir tedavi olabileceğini iddia ediyor. Ancak, destekleyici araştırmalar eksiktir.
Bir çalışmada, tekrarlayan remisyona uğramış MS tedavisinde geleneksel tedavinin yanı sıra glukozamin sülfat kullanımının etkisi değerlendirildi. Sonuçlar, glukozamin nedeniyle nüks oranı veya hastalığın ilerlemesi üzerinde anlamlı bir etki göstermedi (18).
Glokom Hastalığı
Glokom hastalığının glukozamin ile tedavi edilebilir olduğuna inanılmaktadır.
Bazı erken araştırmalar, glukozamin sülfatın, retinanızdaki düşük iltihaplanma ve antioksidan etkiler yoluyla göz sağlığını artırabileceğini göstermektedir (19).
Tersine, küçük bir çalışma, aşırı glukozamin alımının glokomlu insanlara zarar verebileceğini göstermiştir (20).
Genel olarak, mevcut veriler yetersizdir.
Temporomandibular Eklem (TME)
Bazı kaynaklar, glukozaminin, TME veya temporomandibular eklem için etkili bir terapi olduğunu iddia eder. Ancak, bu iddiayı desteklemek için araştırma yetersizdir.
Küçük bir çalışma, kombine glukozamin sülfat ve kondroitin takviyesi alan katılımcılarda çene hareketliliğinin yanı sıra ağrı ve iltihabi belirteçlerde önemli bir azalma olduğunu gösterdi (21).
Başka bir küçük çalışmada, TME olan kişiler için glukozamin hidroklorür takviyelerinin kısa sürede önemli bir etkisi olmadığı ortaya kondu. Bununla birlikte, uzun süreli ağrı yönetiminde belirgin bir iyileşme bildirilmiştir (22).
Bu çalışma sonuçları umut vericidir. Ancak kesin sonuçları desteklemek için yeterli veri sunmamaktadır. Daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Özet: Glukozamin, çok çeşitli koşullar için etkili bir tedavi olarak kabul edilirken, etkisi hakkında kesin bir veri yoktur.
İşe Yarıyor Mu?
Glukozaminin birçok hastalık üzerindeki olumlu etkileri hakkında geniş iddialar yapılsa da, mevcut araştırmalar sadece dar koşullar için kullanımını desteklemektedir.
Şu anda, en güçlü kanıt kireçlenme semptomlarının uzun süreli tedavisi için glukozamin sülfat kullanımını desteklemektedir. Bununla beraber bu bile herkeste aynı etkiyi göstermeyebilir (9).
Mevcut verilere göre, diğer hastalıklar veya iltihaplı durumlar için etkili bir tedavi olma olasılığı düşüktür.
Glukozamin kullanmayı düşünüyorsanız, seçtiğiniz takviyenin kalitesini unutmayın. Bunun sizi nasıl etkilediği konusunda bir fark yaratabilir.
Türkiye de dahil olmak üzere bazı ülkelerde diyet takviyeleri konusunda çok az düzenleme vardır. Bu nedenle, etiketler aldatıcı olabilir (2).
Tam olarak ödediğiniz parayı aldığınızdan emin olmak için üçüncü taraf sertifikalarını kontrol etmek her zaman en iyisidir. Ürünlerini üçüncü taraflarca saflık için test ettirmek isteyen üreticiler daha yüksek standartlara sahip olma eğilimindedir.
ConsumerLab, NSF International ve US Pharmacopeia (USP), sertifikasyon hizmeti veren birkaç bağımsız şirkettir. Ekinizde logolarından birini görüyorsanız, muhtemelen iyi kalitededir.
Özet: Çoğu araştırma, yalnızca kireçlenme semptomlarını yönetmek için glukozamin sülfat kullanımını desteklemektedir. Diğer uygulamalarda etkili olma olasılığı daha düşüktür.
Dozaj ve Ek Formlar
Tipik glukozamin dozu günde 1,500 mg'dır ve gün boyunca bir kerede veya daha küçük dozlarda alabilirsiniz (2).
Glukozamin takviyeleri, kabuklu deniz kabukları veya mantarları gibi doğal kaynaklardan yapılır veya laboratuarda yapay olarak üretilir.
Glukozamin takviyeleri iki şekilde mevcuttur (1):
- Glukozamin sülfat
- Glukozamin hidroklorid
Bazen, glukozamin sülfat da kondroitin sülfat ile birlikte satılmaktadır.
Bilimsel verilerin çoğu, kondroitin ile birlikte glukozamin sülfat veya glukozamin sülfat için en yüksek etkinliği gösterir.
Özet: Glukozamin tipik olarak günde 1,500 mg dozda verilir. Mevcut formlardan, glukozamin sülfat (kondroitin olsun ya da olmasın) muhtemelen en etkili olanıdır.
Glukozaminin Zararları
Glukozamin takviyeleri çoğu insan için güvenlidir. Ancak, bazı riskler vardır.
Olası ters reaksiyonlar şunları içerir: (1):
- Mide bulantısı ve kusma
- İshal
- Mide ekşimesi
- Karın ağrısı
Güvenli olduğunu destekleyen kanıtlar olmadığından hamile kalmaya çalışıyorsanız veya emziriyorsanız glukozamin kullanmamalısınız.
Glukozamin, diyabet hastaları için kan şekeri kontrolünü kötüleştirebilir. Ancak bu risk nispeten düşüktür. Şeker hastasıysanız veya şeker hastası ilaç kullanıyorsanız, glukozamin almadan önce doktorunuzla konuşun (2).
Özet: Glukozamin çoğu insan için güvenlidir. Bazı hafif gastrointestinal rahatsızlıklar bildirilmiştir. Şeker hastalığınız varsa, glukozamin kan şekeri kontrolünüzü kötüleştirebilir.
Uzun Lafın Kısası
Glukozamin vücudunuzda doğal olarak bulunur ve sağlıklı eklemlerin gelişmesinde, korunmasında hayati bir rol oynar.
Glukozamin, IBD, interstisyel sistit ve TME gibi çeşitli eklem, kemik ve iltihaplı hastalıkları tedavi etmek için kullanılmasına rağmen, çoğu araştırma sadece uzun vadeli kireçlenme semptom yönetimi için etkinliğini desteklemektedir.
Günde 1,500 mg dozunda çoğu insan için güvenli gibi görünmektedir. Ancak hafif yan etkilere neden olabilir.
Kireçlenme rölyefi arıyorsanız, bir glukozamin takviyesi almak dikkate değer olabilir. Ancak önce doktorunuzla konuştuğunuzdan emin olun.
