Turunç Nedir Ne İşe Yarar? Turunç Zayıflatır mı?

Acı portakal, ekşi portakal ve Sevilla portakalı olarak da bilinen turunç (Citrus aurantium), çok sayıda kullanıma sahip bir narenciye meyvesidir. Yaygın olarak tamamlayıcı tıpta, bitkisel zayıflama takviyelerinde, marmelat gibi bazı yiyeceklerde ve soslarda kullanılır (1, 2, 3).

Güneydoğu Asya'da ortaya çıktığı düşünülüyordu, artık Latin Amerika ve Karayipler, Güney Denizi Adaları, Avrupa, Batı ve Güney Afrika'da bulunuyor (2).

Bu makale kilo kaybı, cilt sağlığındaki rolü ve ek olarak genel güvenliği dahil olmak üzere turunç hakkında bilmeniz gereken her şeyi kapsar.

Meyve ve Takviyeler

Turunç bitkisi subtropikal bölgelerde büyür, ancak don gibi olumsuz çevresel koşullara kısa süreler boyunca dayanabilir (2).

Meyve, oval veya yumurta şekilli, olgunlaştığında kırmızı-turuncu renktedir. Belirgin şekilde kalın, çukurlu bir kabuğa sahiptir. İsmiyle müsemma çok acıdır (2).

Meyvenin 23 çeşidi vardır, bunlardan en önemlisi Bergamottur. Bazı çeşitlerin diğerlerinden daha acı olmasını bekleyebilirsiniz.

Turunçlar, bazen diyet takviyeleri yapmak için kurutulmuş kabuktan ekstrakte edilen birkaç güçlü bitki bileşiği içerir. Turunçların patentli özütü, patentli özütü, p-sinefrin, bitkisel zayıflama takviyeleri Advantra Z ve Kinetiq olarak kapsül şeklinde satılmaktadır (4).

Uçucu yağlar, toz ve sıvı takviye formları da mevcuttur.

Özet: Turunçlar, çukurlu kabuğa, çeşitli takviyelerde ekstrakte edilen ve kullanılan güçlü bitki bileşiklerine sahip bir narenciye meyvesidir.

Bileşikler ve Besinler

Protoalkaloid olarak adlandırılan turunçtaki bitki bileşikleri, 20 yılı aşkın süredir kilo kaybı, atletik performans, cilt bakımı, iştah kontrolü ve beyin sağlığı ile parfümeri takviyelerinde kullanılmaktadır (1, 2, 3, 5, 6, 7, 8).

Sinefrin (p-sinefrin)

Turunçtan elde edilen ana ekstrakt olan P-sinefrin, bitkisel kilo kaybı takviyesi efedranın ana bileşeni olan efedrine benzer bir yapıya sahiptir (8).

Bu ek, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) taryasaklandı afından çünkü kan basıncını yükseltti, kalp atış hızını artırdı ve bazı tüketiciler arasında kalp krizi ve felce neden oldu (1, 3, 7).

Ek olarak, p-sinefrin yapısal olarak savaş ya da kaç hormonlarınıza, epinefrin ve norepinefrine benzerdir ve bu da kalp atış hızınızı artırır (1, 4).

Bu nedenle, turunç özünün güvenliği sorgulanmıştır.

Bununla birlikte, bazı çalışmalar, turunç özlerinin ve bitkinin doğal kullanımının, bazı uyarıcıların yaptığı gibi, ne kalbe ve sinir sistemine zarar verdiğini ne de sinir sistemi aktivitesini uyardığını göstermiştir (3, 4, 5, 6, 7, 9).

Ayrıca, en az bir çalışma, p-sinefrinin bir uyarıcı olarak sınıflandırılmaması gerektiğini iddia etmiştir (4).

P-sinefrin ayrıca diğer mandalina ve klementin gibi turunçgillerde ve bunların sularında da bulunur (4, 7).

Limonen

Diğer turunçgiller gibi, turunç da antienflamatuar ve antiviral özelliklere sahip olduğu gösterilen bir bileşik olan limonen sağlar (10, 11, 12).

Nüfus çalışmaları, limonenin belirli kanserleri, yani kolon kanserini önleyebileceğini göstermektedir. Bununla birlikte, daha titiz insan araştırmasına ihtiyaç vardır (13).

Devam eden bir çalışma, limonen kullanımını COVID-19 için bir tedavi olarak araştırmaktadır. Ancak sonuçlar henüz bilinmemektedir. Limonenin COVID-19'u önleyemeyeceğini veya iyileştiremeyeceğini unutmayın (12).

Octopamin (p-octopamine)

Turunçta bulunan başka bir protoalkaloid, p-oktopamindir. Bununla birlikte, turunç özlerinde p-oktopamin çok az bulunur veya hiç yoktur. Üstelik meyvenin tamamından tüketildiğinde karaciğerinizde çok hızlı metabolize olduğu düşünülmektedir (3, 5).

Aynı şekilde, vücudunuz üzerinde herhangi bir yararlı veya olumsuz etki yaratmıyor gibi görünüyor.

Diğer Bileşikler

Acı portakal olarak da bilinen turunç bitkisinin yaprakları, antioksidan görevi gören C vitamini açısından zengindir. Dahası, kabuğu yüksek tıbbi değeri olan güçlü antioksidanlar olan yüksek flavonoid içeriğine sahiptir (2, 14).

Antioksidanlar, hücre hasarını önleyerek vücudunuzu hastalıklardan koruyabilen maddelerdir. Hücrelerinize zarar veren, iltihaplanmayı ve hastalık riskinizi artıran kararsız bileşikler olan serbest radikalleri devre dışı bırakarak çalışırlar (15, 16).

Özet: Protoalkaloidler, turunçta bulunan, anti-enflamatuar ve antiviral özelliklere sahip bitki bileşikleridir. Tüketim için güvenli oldukları görülmüştür.

Turunç Kilo Vermeye Yardımcı Olur mu?

Acı portakal olarak adlandırılan turunç ve diğer turunçgil çeşitleri kilo verme potansiyeli gösterir, ancak bunların etkinliği konusunda sınırlı kanıt vardır (1, 5, 6, 8, 17, 18).

Birçok kilo kaybı takviyesi, diğer bileşenlerle birlikte acı portakal özleri kullanır. Bununla birlikte, bilimsel çalışmalar, varsa hangi bileşenin kilo vermeyi desteklediğini belirlemek için bu takviyelerin bileşimini ayrıntılı olarak incelememiştir.

Özellikle, p-sinefrinin yağ parçalanmasını ve enerji harcamasını artırdığı ayrıca iştahı hafifçe bastırdığı gösterilmiştir; bunların tümü kilo kaybına katkıda bulunabilir.

Yine de bu etkiler, güvenlik bilgilerinin eksikliğinden dolayı tavsiye edilmeyen yüksek dozlarda ortaya çıkar (4, 8, 18).

Bu nedenle, turuncun kilo verme özellikleri hakkında daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Özet: Turunç özleri genellikle kilo verme takviyelerine dahil edilse de etkinliklerini destekleyen sınırlı kanıt vardır.

Turuncun Sağlığa Faydaları / Acı Portakalın Faydaları

Acı portakal ve özleri, hazımsızlık, ishal, dizanteri ve kabızlığı tedavi etmek için Geleneksel Çin Tıbbında (TCM) kullanılır. Diğer bölgelerde, turunç anksiyete ve epilepsiyi tedavi etmek için kullanılır (3).

Bununla birlikte, bu kullanımları destekleyecek sınırlı kanıt vardır.

Premenstrüel sendromun (PMS) semptomlarının herhangi bir şekilde kullanımını desteklemek için yeterli kanıt yoktur (1).

Daha yaşlı farelerde yapılan bir araştırma, narenciye ve meyve sularındaki flavanon bileşiklerinin tiroid fonksiyonunu iyileştirebileceğini öne sürse de insanlarda aynı etkileri gösterecekleri varsayılamaz (19).

Yine de acı portakalın yüksek C vitamini içeriği göz önüne alındığında, bu meyvenin cilt sağlığını iyileştirebileceği varsayılmaktadır. C vitamininin yara iyileşmesi ve kollajen oluşumundaki rolü iyi bilinmektedir (16).

Başka bir çalışma, turuncun bileşik p-sinefrinin, toplam tekrarları ve hacim yükünü veya daha sıkı egzersiz yapma yeteneğinizi artırarak atletik performansı artırabileceğini belirtti (20).

Özet: Turunç meyvesinin ve özlerinin çeşitli tıbbi kullanımları için etkinliğini destekleyecek yeterli kanıt yoktur.

Acı Portakalın Dezavantajları ve Yan Etkileri / Turunç Meyvesinin Dezavantajları ve Yan Etkileri

Acı portakalın doğal bileşiklerinden biri olan sinefrinin uyarıcı olarak kabul edilip edilmemesi konusunda çelişkili bilgiler var. Uyarıcı, kalp atış hızınızı ve kan basıncınızı artıran bir maddedir (1).

National Collegiate Athletic Association (NCAA) gibi çeşitli spor organizasyonları sinefrinleri uyarıcı olarak listelemektedir. Bu nedenle atletizmde yasaklı bir madde olarak kabul edilir (1, 21).

Ayrıca, bir çalışma, turunç suyunun, greyfurt suyu ile aynı ilaç etkileşimlerine neden olabilecek bir bileşik olan furanokumarin içerdiğini belirledi (22).

Bu nedenle, dekonjestan alan kişiler veya yüksek tansiyon, düzensiz kalp atışı veya glokomu olanlar, turunç meyvesinin suyundan ve meyvenin kendisinden kaçınmalıdır. Takviyelerinin bu riski oluşturup oluşturmadığı açık değildir (5).

Özet: Turunç özlerinin uyarıcı olmadığını gösteren çok sayıda çalışmaya rağmen, yaygın tartışmalar var ve NCAA bunu yasak bir madde olarak listeledi. Turunç ayrıca bazı ilaçlarla etkileşime girebilir.

Dozaj ve Güvenlik Bilgileri

Genellikle diyet takviyelerindeki  turunç özlerinin günde 50-98 mg'lık dozlarda tüketilmesi güvenlidir (1, 23).

Bir çalışma, 320 mg kafein ile birlikte 40 mg sinefrinin bu kombine bileşenlerin güvenli bir dozu olduğunu gösterdi (3).

Başka bir çalışmada, 30.6 mg p-sinefrin içeren bütün bir turunç meyvesi yemek, ilaçlarla hiçbir etkileşim göstermedi (24).

Yine de, hamile veya emziren kişiler, güvenlik bilgisi eksikliği nedeniyle turunç meyvesinden kaçınmalıdır (1).

Özet: Turunç, meyvenin kendisinde 30.6 mg sinefrin ile diyet takviyelerinde 98 mg arasında değişen dozlarda güvenlidir, ancak ek araştırmalara ihtiyaç vardır.

Turunç Meyvesinin Mutfak Kullanımları

Turunç meyvesi oldukça ekşidir ve çiğ yenmesi pek olası değildir.

Jelleştirici bir madde olan pektin bakımından doğal olarak yüksek olan meyvenin birincil mutfak uygulaması marmelat yapmaktır (2, 25).

Turunç yağı ayrıca aşağıdakiler için bir tatlandırıcı veya katkı maddesi olarak kullanılır:

• koruyucular (jöleler)
• şeker (sakız, sert şeker ve şekerlenmiş meyve)
• tatlılar (dondurma, turtalar)
• soslar ve Hint turşusu
• salata sosu

Turunç meyvesinin suyu, balık ve eti tatlandırmak için de kullanılabilir. Bazı bölgelerde sirkeye benzer şekilde kullanılır (2).

Çin'de bitki çayları ve ilaçların yapımında da kullanılır.

Diğer Kullanımlar

Turunç, mutfak dışında birçok evde kullanım alanına sahiptir. Bunlar (2):

• sabun muadilleri
• uçucu yağlar (neroli ve petitgrain dahil)
• parfümeri
• geleneksel tıp (antiseptikler ve hemostatikler gibi)

Özet: Turunç, gıda katkı maddelerinden parfümeriye kadar çeşitli evsel ve endüstriyel kullanımlara sahip bir narenciye meyvesidir. Yüksek pektin içeriği nedeniyle öncelikle marmelat ve reçel yapımında kullanılır.

Uzun Lafın Kısası

Turunç, genellikle bir ekstrakt olarak işlenen bir turunçgil meyvesidir. Nadiren bütün olarak yenmesine rağmen, birkaç mutfak kullanımı da vardır.

Turunç takviyelerinin yaygın dozlarda güvenli olduğu düşünülse de kilo kaybı, tiroid sağlığı ve cilt bakımı için etkinliklerine dair kesin kanıtlar yoktur.

Yüksek tansiyonunuz, düzensiz kalp atışınız veya glokomunuz varsa bu meyve ve özlerinden kaçınmak isteyebilirsiniz. Aynı şekilde, turunç takviyeleri NCAA sporcuları için yasaklanmıştır.