Otoimmün Hastalıklar Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Otoimmün Hastalıklar Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Tek bir test otoimmün hastalıkların çoğunu teşhis edemez.

Otoimmün Hastalık Nedir? Otoimmün Hastalık Ne Demek?

Otoimmün bir hastalık, bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla vücudunuza saldırdığı bir durumdur.

Bağışıklık sistemi normalde bakteri ve virüs gibi mikroplara karşı koruma sağlar. Bu yabancı istilacıları algıladığında, onlara saldırmak için bir savaş hücresi ordusu gönderir.

Normalde bağışıklık sistemi yabancı hücreler ile kendi hücreleriniz arasındaki farkı söyleyebilir.

Otoimmün bir hastalıkta bağışıklık sistemi, eklemleriniz veya cildiniz gibi vücudunuzun bir bölümünü yabancı olarak algılar. Sağlıklı hücrelere saldıran otoantikor adı verilen proteinleri serbest bırakır.

Bazı otoimmün hastalıklar yalnızca bir organı hedef alır. Tip 1 diyabet pankreasa zarar verir. Sistemik lupus eritematozus (SLE) gibi diğer hastalıklar tüm vücudu etkiler.

Bağışıklık Sistemi Vücuda Neden Saldırır?

Doktorlar, bağışıklık sisteminin teklemesine neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Yine de bazı insanların otoimmün bir hastalığa yakalanma olasılığı diğerlerinden daha yüksektir.

2014 yılında yapılan bir araştırmaya göre, kadınlar erkeklere kıyasla yaklaşık 2'ye 1 oranında otoimmün hastalıklara yakalanmaktadır - kadınların yüzde 6,4'ü ve erkeklerin yüzde 2,7'si. Hastalık genellikle bir kadının doğurganlık yıllarında (15-44 yaş arası) başlar.

Bazı otoimmün hastalıklar, belirli etnik gruplarda daha yaygındır. Örneğin lupus, Kafkasyalılardan daha fazla Afrikalı-Amerikalı ve Hispanik insanı etkiliyor.

Multipl skleroz ve lupus gibi bazı otoimmün hastalıklar ailelerde görülür. Her aile üyesi aynı hastalığa sahip olmayacaktır, ancak bir otoimmün duruma yatkınlık miras alırlar.

Otoimmün hastalıkların görülme sıklığı arttığı için, araştırmacılar enfeksiyonlar ve kimyasallara veya çözücülere maruz kalma gibi çevresel faktörlerin de dahil olabileceğinden şüpheleniyorlar.

Bir "Batı diyeti", bir otoimmün hastalığı geliştirmek için bir başka şüpheli risk faktörüdür. Yüksek yağlı, yüksek şekerli ve yüksek oranda işlenmiş yiyecekler yemenin iltihaplanma ile bağlantılı olduğu ve bu da bağışıklık tepkisini tetikleyebileceği düşünülmektedir. Ancak bu kanıtlanmamıştır.

2015 yılında yapılan bir çalışma, hijyen hipotezi adı verilen başka bir teoriye odaklandı. Aşılar ve antiseptikler nedeniyle, bugün çocuklar geçmişte olduğu kadar çok mikroplara maruz kalmıyor. Maruz kalma eksikliği, bağışıklık sistemlerini zararsız maddelere aşırı tepki vermeye eğilimli hale getirebilir.

Özet: Araştırmacılar otoimmün hastalıklara neyin sebep olduğunu tam olarak bilmiyorlar. Genetik, diyet, enfeksiyonlar ve kimyasallara maruz kalma söz konusu olabilir.

Bağışıklık Sistemi Hastalıkları - Otoimmün Hastalıklar

Bağışıklık sistemi hastalıklar nelerdir? Otoimmün hastalık nedir? 80'den fazla farklı otoimmün hastalık vardır. İşte en yaygın olanlardan 14'ü, otoimmün hastalıklar listesi.

1. Tip 1 Diyabet

Tip 1 diyabet nedir? Pankreas, kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olan insülin hormonunu üretir. Tip 1 diabetes mellitusta bağışıklık sistemi pankreastaki insülin üreten hücrelere saldırır ve onları yok eder.

Yüksek kan şekeri sonuçları kan damarlarının yanı sıra kalp, böbrekler, gözler ve sinirler gibi organlarda hasara neden olabilir.

"Diyabet hastalığım nedeniyle standart diyetleri uygulayamıyorum, kilo vermek istiyorum." diyorsanız eğer onlne diyetisyenlerin kişiye özel hazırladığı online diyet listesini satın alabilirsiniz. Takıldığınız noktalarda DiyetAsistan instagram ve whatsapp hattı yoluyla diyetisyenlerimize ulaşabilirsiniz. (DiyetAsistan ile Zayıfla!).

2. Romatoid Artrit (RA)

Romatoid Artrit nedir? Romatoid artritte (RA), bağışıklık sistemi eklemlere saldırır. Bu saldırı eklemlerde kızarıklık, sıcaklık, ağrı ve sertliğe neden olur.

İnsanları yaşlandıkça etkileyen osteoartritin aksine, RA 30'lu yaşlarda veya daha erken başlayabilir.

3. Sedef Hastalığı / Psoriatik Artrit

Sedef hastalığı nedir? Deri hücreleri normalde büyür ve artık ihtiyaç kalmadığında dökülür. Sedef hastalığı cilt hücrelerinin çok hızlı çoğalmasına neden olur. Ekstra hücreler, genellikle ciltte gümüş-beyaz pul pullarla iltihaplı kırmızı lekeler oluşturur ve oluşturur.

Sedef hastalığı olan kişilerin yüzde 30'una kadar eklemlerinde şişme, sertlik ve ağrı gelişir. Hastalığın bu formu psoriatik artrit olarak adlandırılır.

4. Multipl Skleroz

Multipl Skleroz nedir? Multipl skleroz (MS), merkezi sinir sisteminizdeki sinir hücrelerini çevreleyen koruyucu kaplama olan miyelin kılıfına zarar verir. Miyelin kılıfının hasar görmesi, beyniniz ve omuriliğiniz arasındaki mesajların vücudunuzun geri kalanına ve buradan aktarılma hızını yavaşlatır.

Multipl skleroz belirtileri, bu hasar uyuşma, halsizlik, denge sorunları ve yürüme güçlüğü gibi semptomlara yol açabilir. Hastalık, farklı oranlarda ilerleyen çeşitli şekillerde gelir. 2012 tarihli bir araştırmaya göre, MS'li kişilerin yaklaşık yüzde 50'si, hastalık başladıktan sonra 15 yıl içinde yürümeye yardıma ihtiyaç duyar.

5. Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)

1800'lü yıllarda doktorlar ilk olarak lupusu yaygın olarak ürettiği kızarıklık nedeniyle bir deri hastalığı olarak tanımlasa da, en yaygın olan sistemik form aslında eklemler, böbrekler, beyin ve kalp dahil birçok organı etkiler.

Eklem ağrısı, yorgunluk ve kızarıklıklar en yaygın semptomlar arasındadır.

6. İltihaplı Bağırsak Hastalığı

İltihaplı bağırsak hastalığı (IBD), bağırsak duvarının iç yüzeyinde iltihaplanmaya neden olan durumları tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Her IBD türü, GI yolunun farklı bir bölümünü etkiler.

  • Crohn hastalığı, ağızdan anüse kadar GI yolunun herhangi bir bölümünü iltihaplandırabilir.
  • Ülseratif kolit, sadece kalın bağırsak (kolon) ve rektumun iç yüzeyini etkiler.

7. Addison Hastalığı

Addison hastalığı nedir? Addison hastalığı, kortizol ve aldosteron hormonlarının yanı sıra androjen hormonlarını üreten adrenal bezleri etkiler. Çok az kortizole sahip olmak, vücudun karbonhidratları ve şekeri (glikoz) kullanma ve saklama şeklini etkileyebilir. Aldosteron eksikliği kan dolaşımında sodyum kaybına ve fazla potasyuma neden olur.

Addison hastalığı belirtileri zayıflık, yorgunluk, kilo kaybı ve düşük kan şekerini içerir.

8. Graves Hastalığı

Graves hastalığı nedir? Graves hastalığı boyundaki tiroid bezine saldırarak çok fazla hormon üretmesine neden olur. Tiroid hormonları, metabolizma olarak bilinen vücudun enerji kullanımını kontrol eder.

Graves hastalığı belirtileri, bu hormonlardan çok fazlasına sahip olmak vücudunuzun aktivitelerini hızlandırır ve sinirlilik, hızlı kalp atışı, ısı tahammülsüzlüğü ve kilo kaybı gibi semptomlara neden olur.

Bu hastalığın olası bir semptomu, ekzoftalmi adı verilen şişkin gözlerdir. 1993 tarihli bir araştırmaya göre Graves hastalığı olanların yaklaşık yüzde 30'unda görülen Graves oftalmopatisinin bir parçası olarak ortaya çıkabilir.

9. Sjögren Sendromu

Sjögren sendromu nedir? Bu durum, gözlere ve ağza kayganlık sağlayan bezlere saldırır. Sjögren sendromunun ayırt edici semptomları kuru göz ve ağız kuruluğudur, ancak eklemleri veya cildi de etkileyebilir.

10. Hashimoto Tiroiditi

Hashimoto tiroiditi nedir? Hashimoto tiroiditinde tiroid hormonu üretimi yavaşlayarak bir eksikliğe yol açar. Hashimoto tiroiditi belirtileri arasında kilo alımı, soğuğa duyarlılık, yorgunluk, saç dökülmesi ve tiroid (guatr) şişmesi yer alır.

11. Miyastenia Gravis

Miyastenia Gravis nedir? Myastenia gravis, beynin kasları kontrol etmesine yardımcı olan sinir uyarılarını etkiler. Sinirlerden kaslara olan iletişim bozulduğunda sinyaller kasları kasılmaya yönlendiremez.

Miyastenia Gravis belirtileri, 4n yaygın semptom, aktivite ile kötüleşen ve dinlenme ile düzelen kas güçsüzlüğüdür. Genellikle göz hareketlerini, göz kapağının açılmasını, yutkunmayı ve yüz hareketlerini kontrol eden kaslar söz konusudur.

12. Otoimmün Vaskülit

 Otoimmün vaskülit nedir? Otoimmün vaskülit, bağışıklık sistemi kan damarlarına saldırdığında ortaya çıkar. Ortaya çıkan iltihap, arterleri ve damarları daraltır ve içlerinden daha az kan akmasına izin verir.

13. Zararlı Anemi

Bu durum, ince bağırsağın gıdalardan B-12 vitaminini emmesi için gerekli olan ve mide astar hücreleri tarafından yapılan ve intrinsik faktör olarak bilinen bir protein eksikliğine neden olur. Yeteri kadar bu vitamin olmadan, anemi gelişecek ve vücudun uygun DNA sentezi yeteneği değişecektir.

Zararlı anemi yaşlı yetişkinlerde daha yaygındır. 2012 araştırmasına göre, genel olarak insanların yüzde 0,1'ini, ancak 60 yaşın üzerindeki kişilerin yaklaşık yüzde 2'sini etkiliyor.

14. Çölyak Hastalığı

Çölyak hastalığı nedir? Çölyak hastalığı olan kişiler buğday, çavdar ve diğer tahıl ürünlerinde bulunan bir protein olan glüten içeren yiyecekleri yiyemez. Gluten ince bağırsakta olduğunda, bağışıklık sistemi gastrointestinal sistemin bu kısmına saldırır ve iltihaplanmaya neden olur.

2015 yılında yapılan bir araştırma, çölyak hastalığının insanların yaklaşık yüzde 1'ini etkilediğini belirtti. Otoimmün bir hastalık olmayan, ancak ishal ve karın ağrısı gibi benzer semptomlara sahip olabilen glüten duyarlılığını çok sayıda insan bildirdi.

"Çölyak hastalığım nedeniyle her gıdayı tüketemiyorum, haliyle normal diyet listesine uyamıyorum." diyorsanız eğer zayıflamak için online diyetisyenlerin size özel hazırladığı online diyet listesini satın alabilirsiniz (Zayıflamak Tek Tık Uzağında!).

Otoimmün Hastalık Belirtileri

Birçok otoimmün hastalığın erken belirtileri aşağıdakiler gibi çok benzerdir:

  • yorgunluk
  • ağrılı kaslar
  • şişme ve kızarıklık
  • düşük dereceli ateş
  • odaklanmada zorluk
  • ellerde ve ayaklarda uyuşma ve karıncalanma
  • saç kaybı
  • deri döküntüleri

Bireysel hastalıkların da kendine özgü semptomları olabilir. Örneğin, tip 1 diyabet aşırı susama, kilo kaybı ve yorgunluğa neden olur. IBD göbek ağrısına, şişkinliğe ve ishale neden olur.

Sedef hastalığı veya RA gibi otoimmün hastalıklarda semptomlar gelip gidebilir. Bir semptom dönemine alevlenme denir. Semptomların geçtiği döneme remisyon denir.

Özet: Yorgunluk, kas ağrıları, şişme ve kızarıklık gibi semptomlar bir otoimmün hastalığın belirtileri olabilir. Belirtiler zamanla gelip gidebilir.

Ne Zaman Bir Doktora Görünmelisiniz?

Otoimmün bir hastalık belirtileriniz varsa bir doktora görünün. Sahip olduğunuz hastalığın türüne bağlı olarak bir uzmana gitmeniz gerekebilir.

  • Romatologlar, romatoid artrit gibi eklem hastalıklarının yanı sıra Sjögren sendromu ve SLE gibi diğer otoimmün hastalıkları tedavi eder.
  • Gastroenterologlar, çölyak ve Crohn hastalığı gibi gastrointestinal sistem hastalıklarını tedavi eder.
  • Endokrinologlar, Graves hastalığı, Hashimoto tiroiditi ve Addison hastalığı dahil olmak üzere bezlerin durumlarını tedavi eder.
  • Dermatologlar sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarını tedavi eder.

Otoimmün Hastalıkları Teşhis Eden Testler

Tek bir test otoimmün hastalıkların çoğunu teşhis edemez. Doktorunuz sizi teşhis etmek için bir dizi test ve belirtilerinizin ve fizik muayenenizin gözden geçirilmesini kullanacaktır.

Antinükleer antikor testi (ANA), semptomlar bir otoimmün hastalığı düşündürdüğünde genellikle doktorların kullandığı ilk testlerden biridir. Testin pozitif çıkması, bu hastalıklardan birine sahip olabileceğiniz anlamına gelir, ancak tam olarak hangisine sahip olduğunuzu veya kesinlikle olup olmadığınızı onaylamaz.

Diğer testler, belirli otoimmün hastalıklarda üretilen spesifik otoantikorları arar. Doktorunuz ayrıca, bu hastalıkların vücutta ürettiği iltihabı kontrol etmek için spesifik olmayan testler de yapabilir.

Özet: Pozitif bir ANA kan testi, otoimmün bir hastalığın göstergesi olabilir. Doktorunuz teşhisi doğrulamak için semptomlarınızı ve diğer testleri kullanabilir.

Otoimmün Hastalıklar Nasıl Tedavi Edilir?

Tedaviler otoimmün hastalıkları iyileştiremez, ancak aşırı aktif bağışıklık tepkisini kontrol edebilir ve iltihabı azaltabilir veya en azından ağrı ve iltihabı azaltabilir. Bu koşulları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar:

  • ibuprofen (Motrin, Advil) ve naproksen (Naprosin) gibi steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar (NSAID'ler)
  • bağışıklığı baskılayan ilaçlar

Ağrı, şişme, yorgunluk ve deri döküntüleri gibi semptomları gidermek için tedaviler de mevcuttur.

Dengeli bir diyet yemek ve düzenli egzersiz yapmak da kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.

Özet: Otoimmün hastalıkların ana tedavisi, iltihabı azaltan ve aşırı aktif bağışıklık tepkisini yatıştıran ilaçlardır. Tedaviler ayrıca semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir.

Uzun Lafın Kısası

Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin vücuda saldırması sonucu ortaya çıkan hastalıklardır.

Bağışıklık sistemi normalde yabancı maddelere karşı koruma sağlar, ancak otoimmün hastalıklarda vücudun kendi hücreleri yabancı olarak algılanır ve bağışıklık sistemi bu hücrelere saldırır. Otoimmün hastalıkların nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel faktörler ve hormonal değişiklikler gibi etkenler rol oynayabilir.

Örneğin, tip 1 diyabet, romatoid artrit, multipl skleroz, sedef hastalığı, lupus, iltihaplı bağırsak hastalığı gibi birçok otoimmün hastalık mevcuttur. Her hastalığın belirtileri ve tedavisi farklı olabilir.

 
Yorumlar (0)
Henüz yorum yok
Görüşünüzü Paylaşın