Artrit Hastaları Ne Yememelidir?
Artritiniz varsa, sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri semptomlarınızı iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Artrit nedir? Artrit ne demek? Artrit, eklemlerinizdeki kronik iltihaplanmayı içeren yaygın bir sağlık durumudur. Türüne bağlı olarak eklemlerde, kemiklerde ve diğer vücut kısımlarında ağrı ve hasara neden olur (1).
Enflamatuar olmayan osteoartrit en yaygın olanıdır. Ancak 100'den fazla türü vardır. Aslında, erkeklerin %40'ına ve kadınların %47'sine yaşamları boyunca osteoartrit teşhisi konabilir (1).
Bu arada, romatoid artrit (RA) ve psoriatik artrit, otoimmün hastalıklar olarak kabul edilen enflamatuar durumlardır. Gut, başka bir yaygın inflamatuar artrit türüdür (1).
Araştırmalar, belirli yiyecek ve içeceklerin ortadan kaldırılması gibi diyet müdahalelerinin, enflamatuar artrit ve osteoartritli kişilerde semptom şiddetini azaltabileceğini ve genel yaşam kalitelerini artırabileceğini gösteriyor.
Artrit hastaları ne yememelidir? Artrit hastalarının beslenme düzeninde neler çıkarılmalıdır? Artrit tedavisinde neler yenilmemelidir? İşte artritiniz varsa kaçınmanız gereken 8 yiyecek ve içecek.
1. Şeker Eklenen Ürünler
Ne olursa olsun şeker alımınızı sınırlamalısınız, ama özellikle de artritiniz varsa. İlave şekerler, gazlı içecekler, dondurma ve barbekü sosu gibi daha az belirgin öğeler dahil olmak üzere diğer birçok gıdada bulunur.
Romatoid artritli 217 kişide yapılan bir araştırma, 20 gıda arasında şekerle tatlandırılmış gazlı içecek ve tatlıların RA semptomlarını kötüleştirdiği en sık bildirilen gıdalar olduğunu belirtti (2).
Dahası, gazlı içecekler gibi şekerli içecekler artrit riskinizi önemli ölçüde artırabilir.
Örneğin, 20-30 yaş arasındaki 1.209 yetişkinin katıldığı bir çalışmada, fruktozla tatlandırılmış içecekleri haftada 5 kez veya daha fazla içenlerin, fruktozla tatlandırılmış içecekleri az tüketenlere göre artrit olma olasılığı 3 kat daha yüksekti (3).
Ayrıca, yaklaşık 200.000 kadında yapılan büyük bir çalışma, düzenli olarak şekerle tatlandırılmış gazlı içecek alımını RA riskinin artmasıyla ilişkilendirdi (4).
2. İşlenmiş ve Kırmızı Etler
Bazı araştırmalar kırmızı ve işlenmiş eti artrit semptomlarını artırabilecek iltihaplanma ile ilişkilendirir.
Örneğin, işlenmiş ve kırmızı et açısından zengin olan diyetler, interlökin-6 (IL-6), C-reaktif protein (CRP) ve homosistein gibi yüksek düzeyde inflamatuar belirteçler gösterir (5, 6)
Yukarıda belirtilen RA'lı 217 kişide yapılan çalışma, kırmızı etin genellikle RA semptomlarını kötüleştirdiğini buldu. Ek olarak, 25.630 kişiden oluşan bir araştırma, yüksek kırmızı et alımının enflamatuar artrit için bir risk faktörü olabileceğini belirledi (2, 7).
Tersine, kırmızı eti dışlayan bitki bazlı diyetlerin artrit semptomlarını iyileştirdiği gösterilmiştir (5).
3. Gluten İçeren Yiyecekler
Gluten; buğday, arpa, çavdar ve tritikale'de (buğday ve çavdar arasında bir çaprazlama) bulunan bir grup proteindir. Bazı araştırmalar onu artan iltihaplanma ile ilişkilendirir ve glütensiz kalmanın artrit semptomlarını hafifletebileceğini öne sürer (8, 9).
Dahası, çölyak hastalığı olan kişilerde RA geliştirme riski daha yüksektir. Aynı şekilde, RA gibi otoimmün hastalıkları olanlar, genel popülasyona göre önemli ölçüde daha yüksek çölyak hastalığı prevalansına sahiptir (10, 11).
Özellikle, RA'lı 66 kişide yapılan 1 yıllık eski bir çalışma, glütensiz, vegan bir diyetin hastalık aktivitesini önemli ölçüde azalttığını ve iltihabı iyileştirdiğini buldu (9, 12).
Bu bulgular umut verici olsa da, glutensiz beslenmenin tek başına artritli insanlara fayda sağlayıp sağlamadığını doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
"Sindirim sorunlarım nedeniyle her diyete uyum sağlayamıyorum." diyorsanız eğer diyetisyenlerimizin size özel hazırladığı online diyet listesini satın alabilirsiniz (Zayıflamak Tek Tık Uzağında!).
4. Yüksek Oranda İşlenmiş Gıdalar
Fast food, kahvaltılık gevrek ve unlu mamuller gibi aşırı işlenmiş ürünler tipik olarak rafine tahıllar, ilave şeker, koruyucular ve diğer potansiyel olarak enflamatuar bileşenlerde yüksektir ve bunların tümü artrit semptomlarını kötüleştirebilir.
Araştırmalar, yoğun işlenmiş gıdalardan zengin Batı diyetlerinin, iltihaplanma ve obezite gibi risk faktörlerine katkıda bulunarak RA riskinizi artırabileceğini göstermektedir (13, 14).
Dahası, RA'lı 56 kişide yapılan bir çalışmada, daha yüksek miktarlarda aşırı işlenmiş gıda tüketenler, kan şekeri kontrolünün uzun vadeli bir belirteci olan daha yüksek seviyelerde glikolize hemoglobin (HbA1c) dahil olmak üzere kalp hastalığı risk faktörlerinin arttığını gösterdi (15).
Bu nedenle, işlenmiş gıdalar genel sağlığınızı kötüleştirebilir ve diğer hastalıklara yakalanma riskinizi artırabilir.
5. Alkol
Alkol, artrit semptomlarını kötüleştirebileceğinden, enflamatuar artriti olan herkes alkolü kısıtlamalıdır.
Eksenel spondiloartritli 278 kişide yapılan bir araştırma - birincil olarak omurilik ve sakroiliak (SI) eklemleri etkileyen inflamatuar artrit - alkol alımını artan omurga yapısal hasara bağladı (16)
Çalışmalar ayrıca alkol alımının gut ataklarının sıklığını ve şiddetini artırabileceğini göstermiştir (17, 18, 19, 20).
Dahası, kronik alkol tüketimi artmış osteoartrit riski ile ilişkilidir, ancak tüm çalışmalar önemli bir bağlantı bulamamıştır (21, 22)
6. Bazı Bitkisel Yağlar
Omega-6 yağlarında yüksek ve omega-3 yağlarında düşük diyetler, osteoartrit ve romatoid artrit semptomlarını kötüleştirebilir (23, 24).
Bu yağlar sağlık için gereklidir. Bununla birlikte, çoğu Batı diyetinde omega-6'nın omega-3'e dengesiz oranı iltihabı artırabilir (25).
Bitkisel yağlar gibi omega-6 yağları bakımından zengin yiyeceklerin alımını azaltmak, yağlı balıklar gibi omega-3 açısından zengin yiyecekleri alımınızı artırmak artrit semptomlarını iyileştirebilir (24).
7. Tuz Oranı Yüksek Yiyecekler
Tuzu azaltmak, artritli insanlar için iyi bir seçim olabilir. Tuz içeriği yüksek yiyecekler arasında karides, konserve çorba, pizza, belirli peynirler, işlenmiş etler ve diğer birçok işlenmiş ürün bulunur.
Bir fare çalışması, yüksek tuzlu diyetle beslenen farelerde, normal tuz seviyeleri içeren bir diyete göre artritin daha şiddetli olduğunu buldu (27).
Ek olarak, 62 günlük bir fare çalışması, düşük tuzlu diyetin, yüksek tuzlu diyetle karşılaştırıldığında RA'nın şiddetini azalttığını ortaya koydu. Düşük tuz diyetindeki fareler, yüksek tuz diyetindeki farelere göre daha az kıkırdak yıkımı ve kemik yıkımının yanı sıra daha düşük enflamatuar belirteçlere sahipti (28).
İlginç bir şekilde, araştırmacılar, yüksek sodyum alımının, iltihaplı artrit gibi otoimmün hastalıklar için bir risk faktörü olabileceğini öne sürdüler (29, 30).
18.555 kişiden oluşan bir araştırma, yüksek sodyum alımını artan RA riskine bağladı (31).
Günde Ne Kadar Sodyum Tüketebilirsiniz? konu başlıklı blog yazımızı ziyaret ederek günlük sodyum tüketiminiz hakkında detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
8. AGE Oranı Yüksek Yiyecekler
Gelişmiş glikasyon son ürünleri (AGE'ler), şekerler, proteinler veya yağlar arasındaki reaksiyonlarla oluşturulan moleküllerdir. Doğal olarak pişmemiş hayvansal gıdalarda bulunurlar ve belirli pişirme yöntemleriyle oluşturulurlar (32).
Yüksek proteinli, yüksek yağlı hayvansal gıdalar; kızartılmış, kavrulmuş, ızgara AGE'lerin en zengin beslenme kaynakları arasındadır. Bunlar arasında tavada kızartılmış ya da ızgara biftek, kavrulmuş veya kızarmış tavuk ve ızgara sosis bulunur (33).
Patates kızartması, margarin ve mayonez de AGE'ler açısından zengindir (33).
AGE'ler vücudunuzda yüksek miktarlarda biriktiğinde oksidatif stres ve iltihaplanma meydana gelebilir. Oksidatif stres ve AGE oluşumu, artritli kişilerde hastalığın ilerlemesine bağlıdır (33, 34).
Aslında, iltihaplı artritli kişilerin vücutlarında artriti olmayanlara göre daha yüksek AGE seviyelerine sahip oldukları gösterilmiştir. Kemiklerde ve eklemlerde AGE birikimi de osteoartritin gelişmesinde ve ilerlemesinde rol oynayabilir (35, 36).
Yüksek AGE'li yiyecekleri sebzeler, meyveler, baklagiller ve balık gibi besleyici, işlenmemiş yiyeceklerle değiştirmek vücudunuzdaki toplam AGE yükünü azaltabilir (33).
Uzun Lafın Kısası
Artrit hastalarının diyetinde aşağıdaki yiyecekleri tüketmemeleri önerilir:
Şekerli ürünler, işlenmiş ve kırmızı etler, gluten içeren yiyecekler, yüksek oranda işlenmiş gıdalar, alkol, bazı bitkisel yağlar, tuzlu yiyecekler ve AGE oranı yüksek yiyecekler artrit semptomlarını kötüleştirebilir ve iltihaplanmayı artırabilir. Artrit hastalarının anti-enflamatuar özelliklere sahip bir diyet takip etmeleri önerilir.
"Zayıflamak için uyguladığım hızlı kilo verdiren diyetlerden sonuç alamadım." diyorsanız eğer sağlıklı ve dengeli bir diyet uygulayarak kilo vermek isteyebilirsiniz. Diyetisyenlerimizin size özel hazırladığı online diyet listesini satın almak için tıklayın (DiyetAsistan ile Zayıfla!).
